بنه یا پسته کوهی

یکی دیگر از درختانی که به وفور در کوهستانهایوجود دارد درخت بنه یا همان پسته وحشی است . بنه دو نوع ریز و درشت دارد . بنه ریز که رسیده آن سیز پررنگ است به راحتی زیر دندانها نرم می شود و طعم بسیار خوشمزه ای دارد و کمتر کسی است که از خوردن آن لذت نبرد . درشت بنه دارای پوسته ای سفت است و به راحتی زیر دندانها شکسته نمی شود و توصیه می شود آن را با دندان نشکنید که حتما به دندانهای شما آسیب خواهد رسید . درشت بنه را معمولا در هاون می کوبند و سپس آن را در آب حل نموده و از صافی رد می کنند .با عصاره آن اشکنه بنه درست می کنند که بسیار لذیذ و مقوی است . توصیه می کنیم شما هم از این اشکنه بسیار خوشمزه و مقوی میل بفرمائید .

                                                                                                 ● زیستگاه درخت بنه

این درخت نیز مانند سایر درخت های کوهستان در مناطق مختلف کوه یافت می شود، اما بیشتر در قله های پرارتفاع، پرتگاه ها و مناطق دور دست کوهستانی می روید.این درخت با مقاومت زیاد در مناطق کوهستانی با آب و هوای نه چندان سرد می روید و امروزه در لیست درختان حفاظت شده قرار دارد.مغز آن به پسته شبیه ولی بسیار کوچکتر است.به دلیل سخت بودن پوست دانه آن، در شرایط عادی نمی توان با کاشت آن نهال تولید کرد، بلکه دانه آن پس از چند سال ماندن در محیط و سایش پوسته یا ترک خوردن در یخبندان در بهار جوانه می زند.بنه بیشتر در استان های کهگیلویه و بویراحمد، ایلام و کردستان می روید، اما در مناطق دیگر ایران از جمله جنگل های خشک فارس، کرمان، بلوچستان، یزد، سمنان، لرستان و ارتفاعات الموت و...نیز یافت می شود.به عنوان مثال استان ایلام دارای ۶۰۰ هزار هکتار جنگل است که ۲۰۰ هزار هکتار آن را درختان بنه تشکیل می دهد.

                                                   خواص دارویی :

بنه ریز و درشت بنه هردو به خاطر طبع بسیار گرم برای افرادی که دچار رطوبت بالا در استخوانها می باشند و به درد های ناحیه ساق پا و مفاصل دچار هستند توصیه می شود بخصوص در فصل زمستان مصرف نمایند .

صمغ درخت بنه یک آدامس طبیعی خوش طعم است که دهان را خوشبو و لثه هارا محکم می کند . برای درد دندان مفید است و کمی از آن را روی سوراخ دندان می چسبانند درد آن را تسکین داده و عفونت آن را می کشد 

بنه مدر و قاعده آور است ، برای تقویت نیروی جنسی مفید است و خون بواسیر قطع شده را باز می‌کند ، معده و کلیه را گرم می‌کند ، برای درمان سرفه ، فلج و استسقاء مفید است ، خوردن آن با سرکه برای پاک کردن کبد و رفع سردرد نافع است.

مقوی کبد و طحال است.خارج کننده ی اقسام کرم معده بوده و سرفه و خفقان را تسکین می دهد و مسکن درد کمر، درد پشت و درد قولنج می باشد.ضماد بنه در درمان ورم ها و زخم های سخت مفید است.از آن جایی که بنه دارای ویتامین های آ و اقسام ب و د می باشد، مقوی اعصاب بوده و ترک لب را معالجه و از شبکوری جلوگیری می کند و نرمی استخوان را درمان می نماید.در صنعت داروسازی با صمغ آن پمادی درست می کنند که مالیدن آن بر بدن از گزش پشه جلوگیری می نماید.سقز مقوی معده بوده و به هضم غذا کمک می کند و محرک اشتها است.ضماد آن که با پیه ذوب می شود، جهت رفع کجی و ترکیدن ناخن می باشد.مخلوط سقز با روغن زیتون جهت برطرف کردن ورمها و ترک پوست و خارش آن سودمند می باشد.

                                                                   ● سقز

محصول سقز درختان بنه که دارای ارزش اقتصادی فراوانی می باشد،جزء اقلام صادراتی است که از نظر ارزآوری حائز اهمیت می باشد.سقز جزء دسته سمغهایی(الئورزینها)قرار می گیرد که دارای خواص داروئی، خوراکی و صنعتی فراوان می باشد و در طب سنتی نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

                                                 چند نمونه از کاربرد  سقز:

ـ در صنایع چسب، صنایع لاک، صنایع رنگ، صنایع پلیمری، صنایع داروساز

ـ به عنوان امولسیون کننده، در تهیه روغن چاپ و روغن کابل، در تهیه پارکت و کفپوش، آهارهای کاغذ، به عنوان قارچ کش جهت حفاظت چوب و کاغذ و پارچه

ـ در تهیه اسانس و عطر

ـ به عنوان ضدعفونی کننده در درمان بیماری های مختلف

                                                                   تخریب بنه توسط افراد سودجو جهت جمع آوری سقز 

 کلخونگ و بنه از نظر ظاهری به هم شبیه هستند. کلخونگ نیز مانند بنه دارای مغز ، پوست سخت و چوبی و پوست نرم بیرونی( با رنگ سبز روشن) می باشد که به ترتیب تقریبا 37، 26 و 37% % ازکل میوه را شامل می شوند. میزان بازدهی روغن پوست نرم بیرونی کلخونگ بیش از 40 درصد می باشد. در مورد روغن پوست کلخونگ تا به حال هیچ تحقیق جامعی انجام نشده است اما تحقیقاتی که توسط فرهوش و همکاران در مورد روغن پوست بنه که شبیه ترین گونه در بین گونه های مختلف پسته به کلخونگ است انجام شد، نشان داد که روغنی با فعالیت آنتی اکسیدانی مناسب می باشد (Farhoosh et al, 2011). بنابراین هدف از مطالعه حاضر بررسی قدرت آنتی اکسیدانی روغن پوست کلخونگ رشد کرده در ایران می باشد که از دو روغن پوست بنه (روغنی با پایداری اکسایشی بسیار بالا و شبیه ترین گونه به کلخونگ ) و روغن دانه کنجد به عنوان یکی از پایدارترین روغنهای خوراکی) به عنوان شاهد استفاده شد. واریته انتحاب شده کنجد دزفول بود که یکی ازارقام رایج کنجد در ایران است.

مشخصات 
درختی است به ارتفاع تا 12متر،برگهای آن سبز مایل به آبی هستند و رنگ تنه اش خاکستری و تیره ی ناصاف است،برگهای آن ریز هستند و رنگ پشتشان سبزمات می باشد. میوه ی کلخونگ گرد و ریز است که پوست سبز و روغنی دارد. 
درختي است دو پايه ، داراي برگهاي تك شانه اي (واجد يك تا ٧برگچه) برگچه ها بيضوي تخم مرغي شكل،گل آذين نر خوشه مركب به طول ٥تا١٢سانتيمتر و گل آذين ماده خوشه مركب به طول ٧تا ١٥سانتيمتر ميوه پسته وحشي شفت كوچك ( بطول ٥تا ٨ميليمتر وعرض ٤ تا ٦ميليمتر) ابتدا صورتي سپس قرمز و در زمان رسيدن كامل، پوشش ميوه سبز رنگ مي باشد. 
محل رویش 
دراغلب نقاط كوهستاني نيمه خشك كشور مانند بلوچستان تا خراسان ،لرستان ،كردستان،اصفهان،فارس،خوزس تان ، كرمان ،يزد و تهران به صورت گونه اي بومي و شاخص حضوردارند . اين درختچه به همراه بادام كوهي عنصر اصلي و شاخص بخش كوهستانهاي خشك ونيمه خشك ناحيه رويشي ايراني – توراني را تشكيل مي دهد. 
سیستم
ريشه ی اين درخت سازگاري بسيار مطلوبي را به نقاط سنگلاخي و دامنه هاي كوههاي آهكي و بازالتي ، داشته است. فعاليت بسيارزياد انشعابات ريشه اي، بويپه در شكاف تخته سنگها، بردباري اين گياه رادرمقابل شرايط اكولوژيك حاكم بر منطقه نشان مي دهد. پسته وحشي توسط بذر تكثير مي شود.عامل انتشار بذر گياه درطبيعت شايد توسط پرندگان 
انجام مي گيرد . 
فواید کلخنگ
کلخونگ نیز از خانواده بن و درخت آن شبیه بن میباشد،اما میوه کلخونگ از بن ریزتراست، وپوسته آن نیز نرم میباشد میوه ای است بسیار لذیذ که آن را با پوست می جوند و میخورند. درخت بن بر خلاف درخت کلخونگ یک محصول دیگر هم دارد و آن شیره ای است که از درخت تراوش کرده و به صورت ماده ای چسبناک گره می زند که دارای دو استفاده است.
1- استفاده طبی(درمان ذات الریه وسینه پهلو)

• گیاهان دارویی زاگرس بختیاری ، چاپ اول ، 1387 ، مولف: مهدی رحیمی گل سفیدی

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: